Voorkom zwerfafval: praktische tips en oplossingen

Tips om zwerfafval tegen te gaan

1. Gooi afval altijd in een afvalbak en niet op de grond. Dit geldt ook voor kleine dingetjes, zoals kauwgom, peuken, tissues en fruitschillen. Neem plastic flesjes en blikjes mee en lever het in als statiegeld.
2. Doe mee met locale en landelijke opschoonacties. Door zelf een actieve bijdrage te leveren aan de opruimacties van onder andere Nederland Schoon, verminder je het afval dat in de natuur is weggegooid. Direct starten met opruimen van zwerfafval? Koop hier een afvalgrijper en afvalzakhouder.
   
   
3. Beperk zelf je afval en ben bewust van wat je meeneemt. Maak gebruik van hervulbare flesjes en neem eigen boodschappentassen mee.
   
   
4. Veel zwerfafval vind je in de omgeving van supermarkten, sportkantines, scholen, fastfoodrestaurants en snackbars. Winkels en horeca zijn verplicht om de omgeving van hun zaak schoon te houden. Attendeer ondernemers op voldoende prullenbakken en geef aan wanneer er afval ligt.
   
   
5. Dump geen afval onderweg. Elk huishouden of bedrijf is verantwoordelijk om het afval aan te bieden aan de inzamelaar. Zet geen afval naast een straatafvalbak en dump het niet in de natuur. Lees meer over opruimen afval rond je organisatie.

Beste oplossingen voor zwerfafval

1. Plaats afvalbakken op snoeproutes
   Werk je aan het afvalbeleid voor een natuurgebied of park? Zorg ervoor dat je voldoende afvalbakken plaatst op de zogenaamde snoeproutes. Dit zijn de routes waar veel mensen langskomen met afval,  zoals de route van een parkeerplaats naar een picknickplaats in het bos of van de parkeerplaats naar het strand. Aangezien veel mensen hier eten en drinken bij zich hebben, is het essentieel om op deze locaties goede prullenbakken, zoals de BinSwinger, te plaatsen waar mensen hun afval kunnen deponeren.
   
   Belangrijke tip: bepaal de snoeproutes niet alleen aan de hand van routes op de kaart, maar ga vooral in gesprek met de personen die de meeste kennis hebben van de plekken waar je de afvalbakken wilt plaatsen. Dat kunnen opzichters zijn, maar ook recreanten die dagelijks in het desbetreffende gebied komen. Zij voelen zich vaak sterk betrokken en weten als geen ander wat de snoeproutes zijn.
   
   
2. Betrek winkel- en horecagelegenheden actief bij het afvalbeleid
   Daar waar eten en drinken is, is zwerfafval. Betrek horecagelegenheden in én rondom natuurgebieden daarom actief bij je afvalbeleid. Zij kunnen in de eerste fase na aankoop van eten of drinken al voorkomen dat afval uiteindelijk in de natuur terechtkomt. Bijvoorbeeld door buiten voldoende horeca prullenbakken te plaatsen. Vooral bij gelegenheden waar to-go een belangrijk onderdeel is, is dit belangrijk. Horecagelegenheden hebben belang bij een schoon en leefbaar natuurgebied. Het zorgt immers voor een beter imago en meer bezoekers. Maak winkel- en horecagelegenheden bewust van het effect van zwerfafval op het imago.  
   
   
3. Maak mensen bewust van wat zwerfafval met het natuurgebied doet
   Dat je er alleen komt met het plaatsen van afvalbakken, is een utopie. Naast de mogelijkheid om afval weg te gooien, moeten mensen ook bewust zijn van wat zwerfafval met een strand, bos of ander natuurgebied doet. Hierbij is het belangrijk om in de fase voorafgaand aan het natuurbezoek, de bezoeker te laten weten waarom het zo belangrijk is om afval in de daarvoor bestemde afvalbakken weg te gooien. Dit doe je bijvoorbeeld met behulp van stickers op de afvalbakken. Of met borden waarop je aangeeft wat zwerfafval met de natuur en met de dieren in dat natuurgebied doet. 
   
   

4. Afvalbakken op plekken waar mensen langere tijd blijven
   Een dagje naar het strand of een middag in het bos; er is voor veel mensen niets fijners dan een dag midden in de natuur te zijn. Op plekken waar mensen langer blijven, zie je echter dat er veel afval ontstaat. Mensen moeten nu eenmaal wat eten en drinken. Vooral als ze ergens een groot gedeelte van de dag zijn. Plaats hier dus afvalbakken op strategische plekken: 

   • Denk bij het strand aan de plekken tegen de duinen of het bewoonde gebied aan. Effectief, niet te ver weg voor strandbezoekers, en tegelijkertijd minder storend voor het uitzicht. Zo ga je afval op het strand tegen.

   • Denk in het bos aan de randen van open grasgebieden waar veel mensen picknicken of een tussenstop maken tijdens het wandelen of fietsen. Ook hier geldt: effectief, maar minder storend voor het uitzicht.

   • Kijk niet alleen naar waar mensen hun auto parkeren, maar ook naar waar belangrijke wandel- en mountainbike-routes starten of eindigen. Of waar mensen een trimparcours afleggen. Ook dit zijn strategische plekken om afvalbakken te plaatsen.

Terugkomend probleem:
te weinig afvalbakken

Een veelvoorkomend probleem in parken en natuurgebieden is het structurele tekort aan voldoende buitenafvalbakken op strategische locaties. Veel natuurgebieden plaatsen alleen afvalbakken bij de entree en uitgang van het natuurgebied; daar waar veel bezoekers hun auto parkeren. Hoewel dit een cruciale plek is voor afvalbakken, kan het risico ontstaan dat deze alleen effectief zijn voor mensen die hun afval netjes bewaren tot het einde van hun activiteiten zoals wandelen, picknicken, of fietsen. De mensen die niet wachten, hebben hun plastic flesje of lege zakje chips helaas al elders in de natuur weggegooid. Met alle gevolgen van dien.